گزنه و خواص آن + نحوه مصرف

به طور کلی، در طول تاریخ بشریت از گیاهان در زمان های مختلف استفاده های گوناگون درمانی و خوراکی شده است. مهمترین استفاده از گیاهان مختلف در میان تمامی اقوام بشر، استفاده از خواص گوناگون طبی و درمانی آنها بوده است. به همین علت اگر در سیر تاریخ هر کشور و هر منطقه جغرافیایی گشتی بزنید بی شک در قسمتی از آنها و در طب سنتی آن مناطق نام و نحوه استفاده و فواید گیاهان مختلف به چشم می خورد.

یکی از گیاهان مهم در دسته گیاهان دارویی که از اهمیت زیادی برخوردار است، گیاه گزنه است. این گیاه انواع مختلفی دارد و به صورت های خاصی در هر منطقه مورد استفاده قرار می گیرد.

خرید ادویه

گزنه چیست؟

گزنه گیاهی علفی است که در تابستان به طول 1 تا 2 متر از زمین می رسد و در زمستان می میرد. گیاه گزنه Urtica dioica که غالباً به گزنه سوزاننده معروف است (اگرچه همه گیاهان از این گونه نیش نمی زنند) یا برگ گزنه ، یا فقط یک گزنه یا گزنده ، یک گیاه گلدار چند ساله علفی از خانواده Urticaceae است. در انواع مختلف آن در نواخی برگ ها و ساقه ها دارای تیغ هایی پُرز مانند و متراکم است در صورت تماس با پوست، شخص احساس سوزش می کند و حتی در موارد زیادی ناحیه ای که با گزنه اصابت می کند دچار قرمز شدگی و التهاب همراه با سوزش نیز می گردد.

در اصل بومی اروپا ، در مناطق معتدل آسیا و غرب آفریقای شمالی است. اکنون در سراسر جهان از جمله نیوزیلند و آمریکای شمالی یافت می شود. گزنه به ویژه در محیط های مرطوبتر یافت می شود. این گونه به شش زیرگونه تقسیم می شود ، پنج گونه از آنها دارای پرزهای گزنده به نام تریکوم بر روی برگها و ساقه ها هستند، که مانند سوزن های زیر بر روی پوست عمل می کنند. هیستامین و سایر مواد شیمیایی را تزریق می کنند که در اثر تماس احساس سوزش بر پوست می کنیم و اگر به پوست برخورد کند باعث به وجود آمدن کهیر و درماتیت و حساسیت پوستی می شود. این گیاه از دیرباز در طب سنتی ، طبخ انواع غذا مانند آش و سوپ، چای و دمنوش و به عنوان مواد اولیه در نساجی مورد استفاده بوده است.

خواص گیاه گزنه:

خواص گیاه گزنه

گیاه گزنه دارای خواص مفید ضد میکروبی، آنتی اکسیدانی برای سلامتی دارد. به تسکین درد کمک می کند و زخم را بهبود می بخشد. برخی از خواص این گیاه عبارت اند از:

به سلامت دستگاه ادراری کمک می کند.

گزنه به دفع باکتری های مضر از دستگاه ادرار کمک می کند. این خاصیت برای افرادی که دارای بیماری ادرار هستند ، مانند هیپرپلازی خوش خیم پروستات مفید است.

طبق یک مطالعه در سال 2013 ، مردان مبتلا به BPH که عصاره گزنه مصرف می کردند علائم بالینی کمتری نسبت به افرادی که مصرف نکردند داشتند.

استفاده از گیاه گزنه به درمان کمر درد، آرتروز و درد ناشی از آن کمک می کند.

گزنه در طول تاریخ برای معالجه درد عضلات به ویژه درد آرتروز استفاده می شده است. چای یا دمنوش گزنه همچنین التهاب و درد با آرتروز را کاهش می دهد.

استفاده از گزنه قند خون را کنترل می کند.

گزنه اثرات مثبت و نتیجه بخشی در کنترل سطح گلوکز خون دارد. استفاده از آن به پانکراس کمک می کند تا انسولین بیشتری تولید کند. انسولین، هورمونی است که قند خون را کاهش می دهد.

مصرف عصاره برگ گزنه باعث کاهش گلوکز خون و A1C در گروهی از افراد مبتلا به دیابت نوع 2 که از انسولین و همچنین داروهای دیابت خوراکی استفاده می کنند، می شود.

مصرف گزنه التهاب را کاهش می دهد و از ابتلا به چاقی مزمن و بیماری های قلبی-عروقی جلوگیری می کند.

گزنه سرشار از مواد گیاهی به نام پلی فنول است. مروری بر تحقیقات در مورد پلی فنول ها حاکی از آن است، که این ترکیبات در پیشگیری و کنترل بیماری های مزمن التهابی مانند دیابت ، چاقی ، سرطان و بیماری های قلبی نقش داشته باشند.

مصرف گزنه از ابتلا به انواع سرطان جلوگیری می کند.

به طور خاص ، پلی فنول های موجود در عصاره گزنه، برای درمان سرطان پستان و سرطان پروستات مفید هستند. گیاهانی مانند گزنه همچنین حاوی آنتی اکسیدان های قوی هستند که بدن را از پیری و آسیب های سلولی محافظت می کنند.

مصرف گزنه به کاهش آلرژی های فصلی کمک می کند.

استفاده از گزنه، آلرژی های فصلی را بهبود می بخشد و یک روش درمانی محبوب برای درمان این آلرژی ها است. گزنه به دلیل دارا بودن مواد ضد التهابی باعث کاهش آن ها در بدن کاهش دهد.

مضرات گیاه گزنه

قبل از مصرف گیاه گزنه حتماً با پزشک خود صحبت کنید. حتی غذاها و نوشیدنی های کاملاً طبیعی مانند چای می توانند باعث واکنش های آلرژیک یا تداخل با داروهای خاصی که مصرف می کنید، شوند. برخی از گیاهان و مکمل ها می توانند برای افرادی که دارای شرایط سلامتی خاصی هستند مضر باشند. برخی از مضرات گیاه گزنه برای سلامتی عبارت اند از:

هنگام دست زدن به برگهای تازه گیاه گزنه احتیاط کنید. پرزهای مو مانند می توانند به پوست شما آسیب برسانند. در موارد نادر ، افراد ممکن است واکنش آلرژیک بسیار شدیدی به آن داشته باشند. ژی و حساسیت ها ممکن است باعث مرگ شود.
این احتمال وجود دارد که هنگام خوردن گزنه خشک شده یا پخته شده، معده شما تحریک شود یا در دهانتان التهابات شدیدی به وجود بیاید که باعث خفگی می شود.
زنان باردار باید در مصرف گیاه گزنه به هر روشی، اجتناب کنند. زیرا ممکن است مصرف آن باعث انقباضات شدید رحمی شود که خطر سقط جنین را افزایش می دهد.

اگر یکی از موارد زیر را مصرف می کنید قبل از مصرف گیاه گزنه حتما با پزشک خود مشورت کنید:

رقیق کننده های خون
داروهای فشار خون
داروهای ادرار آور
داروهای دیابت
لیتیوم

گیاه گزنه می تواند با این داروها تداخل داشته باشد. به عنوان مثال ، خواص ادرار آور گیاه گزنه ممکن است تأثیر دیورتیک ها را تقویت کند، که می تواند خطر کمبود آب در بدن را به طور فراینده ای افزایش دهد.

گزنه خشک یا پخته شده برای اکثر افراد بی خطر است. با این حال ، نباید برگ های تازه را بخورید ، زیرا ممکن است باعث تحریک پوست، دهان و معده شوند.

نحوه استفاده از گیاه گزنه:

برگ ، ساقه یا ریشه گیاه گزنه را می توان خرد کرد و به صورت پودر ، تنتور ، کرم ، چای و غیره در آورد. در حالی که مردم قرن ها از آن به عنوان داروی گیاهی استفاده می کردند ، تحقیقات مدرن همچنین از بسیاری از مزایای بالقوه سلامتی چای گزنه و گزنه پشتیبانی می کند. قسمتهای ریشه ای و بالای سطح زمین به عنوان دارو استفاده می شود.

طرز تهیه چای گزنه:

طرز تهیه چای گزنه

می توانید چای یا دمنوش گزنه را به صورت خشک شده یا به صورت چای کیسه ای خریداری کنید. حتی می توانید برگ های این گیاه را خودتان پرورش دهید و برداشت کنید. با برگ های تازه ، نسبت گزنه به آب و طرز تهیه، به شرح زیر است:

به ازای هر فنجان برگ تازه گیاه گزنه، دو فنجان آب استفاده کنید. به برگ های گیاه گزنه آب اضافه کنید. آب را به جوش آورید و اجاق گاز را خاموش کنید و بگذارید پنج دقیقه در قوری بماند. مخلوط را از یک صافی بگذرانید. اگر دوست دارید کمی عسل یا دارچین به آن اضافه کنید. ابتدا مقداری از این دمنوش بنوشید تا مطمئن شوید هیچ واکنش و حساسیتی نسبت به آن ندارید.

در انواع غذاها ، برگهای تازه و جوان گزنه را به عنوان یک سبزی پخته شده مصرف می کنند. معمولا در تهیه انواع سوپ و آش، خورشت و نوشیدنی های خنک از آن استفاده می شود.

همچنین، از عصاره گیاه گزنه در محصولات بهداشتی و کرم های پوستی نیز استفاده می شود.

کلام آخر:

در آخر؛ برای جلوگیری از التهابات ناشی از گزش گزنه راه حل هایی را به شما پیشنهاد می کنیم و علائم حساسیت های غیرطبیعی را برای شما نام می بریم. علائم واکنش آلرژیک شدید به گزنه عبارتند از:

تنگی در قفسه سینه یا گلو
مشکلات تنفسی
خس خس در سینه
تورم در دهان، زبان و لب ها
بثورات پوستی در نواحی که با گزنه تماس نداشته اند که می تواند کل بدن باشد.
گرفتگی معده
حالت تهوع و استفراغ
اسهال

روش های مختلف خانگی برای تسکین علائم ناشی از گزش گزنه وجود دارد. در ادامه برخی از آن ها را برای شما نام می بریم:

ابتدا سعی کنید نواحی ملتهب از گزش گزنه را به هیچ وجه لمس نکنید و در صورت خارش آن را نخراشید. در اسرع وقت محل را با آب و صابون بشویید تا پرزهای گزنه از پوست پاک شود. در صورت عدم دسترسی به آب ، محل را با پارچه تمیز کنید.

علائم موضعی درد و خارش را می توان با استفاده از پارچه مرطوب و یا کیسه یخ در محل تسکین داد. آنتی هیستامین ها ممکن است در تسکین خارش و تورم موضعی موثر باشند ، در حالی که کرم هایی مانند کرم های حاوی هیدروکورتیزون می توانند به کاهش التهاب کمک کنند.

از تختخواب و لباس خنک و نخی در صورت التهاب استفاده کنید، زیرا این امر به تسکین خارش کمک می کند. از قرار گرفتن در معرض گرما اجتناب کنید و حمام و دوش آب گرم نگیرید. برای جلوگیری از تحریک معده ، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی همراه با غذا یا شیر مصرف کنید.

در حالی که نیش گزنه به درمان دیگری احتیاج ندارند ، در صورت بروز موارد زیر فوراً به پزشک مراجعه کنید:

ضعف، لرزش، ضعف عضلانی، مشکلات تنفسی، ورم شدید پوست و درد شکم.

در صورت وجود خارش پوستی یا بثورات پوستی که با مراقبت های خانگی برطرف نمی شوند، فورا به پزشک مراجعه کنید.