وقتی صحبت از غذای اصیل ایرانی باشد، قرمه سبزی و طعم و عطرش جایگاه و محبوبیت ویژه خود را در این بین دارد و از غذاهای ثابت و پرطرفدار در لیست غذای هفتگی خانواده های ایرانی به شمار می آید.
قرمه سبزی برای ایرانی ها یک خوراک ملی محسوب می شود و در همه نقاط ایران از آن استفاده می کنند، این خوراک قدمتی بین 2000 تا 5000 سال دارد، هرچند تفاوت های اندکی در نوع مواد و نحوه پخت در شهرهای مختلف وجود دارد اما این جزییات به عنوان وجه تمایز مطرح نمی باشد، البته نوع سبزی های به کار رفته و قدمت این خوراک در کنار حضور برنج نشان می دهد که خاستگاه اصلی این خورش در مناطق شمالی کشور به خصوص گیلان باشد.
مواد لازم برای پخت خورش قرمه سبزی (3 نفر)
- 350 گرم سبزی قرمه (تره، جعفری، شنبلیله و اسفناج یا برگ چغندر)
- 150 گرم لوبیا قرمز
- یک عدد پیاز متوسط
- روغن پخت و پز به مقدار لازم
- نمک، زرد چوبه، فلفل به مقدار لازم
- 4 عدد لیمو امانی
طرز تهیه قرمه سبزی بدون گوشت
- پیاز را به شکل دلخواه خورد کرده و تفت دهید تا به رنگ طلایی درآید.
- نمک، زرد چوبه و فلفل قرمز را به پیاز اضافه نمایید.
- در این مرحله لوبیا را که از قبل به اندازه نیم ساعت پخته شده است، به همراه سبزی سرخ و سرخ شده به پیاز اضافه نمایید (هرچه زمان بیشتری صرف سرخ نمودن سبزی نمایید رنگ خورش شما تیره تر خواهد بود)
- سپس محتویات غذا را به قابلمه با ابعاد مناسب انتقال داده و به آن آب اضافه نمایید (تا حد امکان از قابلمه کوچکتر و به طبع آب کمتر استفاده نمایید تا خورش آبکی نباشد).
- پس از جوش آمدن آب خورش دمای شعله را کم کرده و به مدت یک و نیم ساعت به آن زمان دهید تا خوب جا بیفتد.
- نیم ساعت قبل از اتمام پخت لیمو عمانی را با سوزن سوراخ نموده و به خورش اضافه نمایید (لیمو امانی را قبل از اضافه نمودن به خورش، چند دقیقه در آب جوش بخیسانید تا تلخی آن کمی گرفته شود)
- خورش آماده است و توصیه میشود آن را به همراه برنج زعفرانی سرو نمایید.
تاریخچه قرمه سبزی
تاریخچه قرمه سبزی در ایران به خوبی نشان می دهد که این غذای اصیل چطور توانسته است پاسخگو تمامی نیازها و سلایق غذایی مردم ایران زمین باشد و چه بسا حتی گاهاً از مرزهای ایران فراتر رفته و نظر بسیاری از مردم سایر ملل را نیز به خود جلب نموده است. شاید جالب باشد بدانید که این غذای کامل، جزء سالم ترین غذا ها هم به شمار می رود و حتی برای افرادی که از چاقی بر حذر هستند مناسب است، چون میزان گوشت و چربی به خاطر وجود سبزی و آب به تعادل می رسد. ضمن اینکه این خورش همراه با برنج سرو می شود و تمام این عوامل در کنار هم باعث میشوند که حجم به نسبت اندکی از غذا اما شامل تمام ترکیبات مورد نیاز به بدن برسد.
سبزی قرمه سیزی چیست ؟
این خورش با سبزی قرمه (تره، جعفری، شنبلیله، گشنیز و اسفناج یا برگ چغندر – زمستان که فصل اسفناج از اسفناج و هنگامی که برگ چغندر در دسترس باشد از برگ چغندر استفاده می شود)، لوبیا ( قرمز یا چیتی یا چشم بلبلی)، پیاز قرمز و گوشت قرمز پخته میشود. مزه این خورش باید کمی ترش باشد، از این رو، به آن کمی لیمو عمانی خشک یا آب لیمو تازه می افزایند که پوست لیمو عمانی، اندکی مزه تلخ خوشایند به خورش می دهد. نکته مهم این است که در صورت عدم استفاده از لوبیا قرمز در این خورش، باید مقدار کمی رب گوجه فرنگی هنگام تفت دادن گوشت به آن اضافه نمود. این خورش چنانچه برای 4 نفر پخته شود نزدیک 1550 کیلو کالری انرژی فراهم می آورد.
گوشت قرمز از دیرباز جزء مواد اصلی برای طبخ خورش قرمه سبزی به شمار میرود، اما شاید بنابه دلایل مختلفی همچون هزینه بالا و یا مضرات گوشت قرمز ترجیح دهید که این ماده غذایی را حذف نمایید. در ابتدا شاید حذف گوشت قرمز دور از ذهن باشد اما مطمعناً میتوان بدون اضافه کردن آن نیز یک خورش قرمه سبزی با طعم و رنگی دلپذیر داشت. در ادامه با طرز تهیه قرمه سبزی بدون گوشت و فواید مواد غذایی موجود در این خورش لذیذ با شما خواهیم بود.
خواص مواد مورد استفاده شده در فرمه
تره: تره به سبب ساختار گوگردی که دارد، دارای خواص ضد میکروبی است، حاوی ویتامین C، ویتامینهای گروه B و عناصر معدنی است. خوردن تره همراه غذا به کاهش چربی خون و رفع یبوست کمک زیادی میکند, اثرات ضد میکروبی دارد و برای درمان هموروئید عالی است، علاوه بر آن در کاهش خطر بروز سرطان پروستات و روده نیز موثر است.
جعفری: جعفری یک منبع بسیار خوب ویتامین A، ویتامین K، ویتامین C، ویتامین E، نیاسین، ویتامین B6، ویتامین B12، کلسیم، آهن، منیزیم، منگنز، فسفر، پتاسیم، روی و مس است. همچنین برگ جعفری حاوی کربوهیدرات، چربی و پروتئین می باشد. به علاوه جعفری منبع غذایی خوبی از آهن و اسیدفولیک است. ویتامین هاA) ، C، K، فولات و نیاسین(، مواد معدنی و آنتی اکسیدان موجود در جعفری در تقویت ایمنی بدن نقش به سزایی دارند. ویتامین A به طور مستقیم بر روی لنفوسیت ها یا سلول های سفید خون تاثیر می گذارد و عملکرد آن ها را افزایش می دهد. کلروفیل موجود در جعفری، دارای خواص ضد باکتریایی و ضد قارچی است.
شنبلیه: شنبلیله سرشار از مواد معدنی چون: مس، پتاسیم، کلسیم، آهن، سلنیوم، روی، منگنز و منیزیم میباشد و از نظر ویتامینی نیز دارای انواع ویتامینهای گروه B مانند تیامین، ریبوفلاوین، نیاسین، پیریدوکسین، فولیک اسید و نیز ویتامین A و C میباشد. در طب سنتی این گیاه به «کاهنده کلسترول» شهرت داشته و در درمان دیابت و بیماریهای قندی بسیار موثر است؛ علاوه بر آن این گیاه سرشار از پتاسیم می باشد که برای سلامت قلب مفید است.
پیاز: پیاز حاوی سلنیوم است که عملکرد سیستم ایمنی را تحریک میکند، کمتر خوراکی مانند پیاز پیدا میشود که بتواند سبب از بین رفتن رادیکالهای آزاد شود؛ این خاصیت پیاز در کنار قدرت بهبود بخشی این سبزی پر خاصیت سبب میشود از ابتلا به زخم معده در امان بمانید. همچنین پیاز میتواند از پیشرفت ورم معده در طولانی مدت جلوگیری کند و سبب حفظ سلامتی پوشش داخلی معده و حفظ تعادل اسیدی آن شود.
لوبیا قرمز: مقدار بالای کربوهیدرات های پیچیده و فیبر رژیمی در لوبیا سطح کلسترول در خون را کاهش می دهد و خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی را کاهش می دهد. لوبیا قرمز گزینه ای سالم برای بیماران دیابتی است که به دلیل شاخص گلیسمی پایین، محتوای قند در بدن را متعادل نگاه می دارد. همچنین خطر ابتلا به دیابت را تا حد بسیار زیادی کاهش می دهد و از آن پیشگیری می کند.
لیمو عمانی: لیمو عمانی از ترکیبات تلخ، فلاونوئیدها، اسید سیتریک، املاح، ویتامینها به ویژه ویتامین C و مواد فرار است. همانند سایر خانواده لیموها، یکی از اصلیترین خواص لیمو عمانی وجود مواد آنتی اکسیدان فراوان در این میوه است که به پیشگیری از سرطان و تقویت سیستم ایمنی بدن کمک شایانی میکند. اضافه کردن لیمو عمانی به غذاها و اسیدی نمودن محیط آن، به افزایش جدب آهن غذا توسط سلولهای بدن کمک میکند.